Vier staten in dertig jaar

Dag 12, Salajna - Konstantinovy Lazne, 64 km (1078)

Het gebied waar we vandaag en gisteren doorheen reden heeft veel meegemaakt in de vorige eeuw. Tot 1918 maakte het deel uitvan het Habsburgse keizerrijk. Verschillende bevolkingsgroepen leefden hier generaties lang samen.

Duitsers vormden de overgrote meerderheid van de bevolking. Maar na de val van de Habsburgers en de vorming van Tsjechoslowakije, in 1918, waren ze opeens een minderheid, die het zwaar te verduren had. Nazi-Duitsland annexeerde het gebied in 1938, en toen waren de Duitsers opeens de bovenliggende bevolkingsgroep. Dat duurde tot het einde van de Tweede Wereldoorlog. Na 1945 werd de Duitse bevolking verjaagd.

Zo leefden de mensen die hier tussen 1914 en 1918 werden geboren de dertig jaar erna in vier verschillende staten. En wie pech had - en dat waren er een paar miljoen - werd verdreven of vermoord. Voor Nederlandse zestigers, zoals Henk, Sjon en ik, is dat nauwelijks te bevatten.

De sporen van deze geschiedenis zijn overal te vinden. De plaatsnamen, die voor 1945 overwegend Duits waren, zijn nu allereerst Tsjechisch, maar Cheb is ook bekend als Eger, en Marianske Lazne als Mariënbad.

Het pension waar wij overnachtten was tot 1945 een boerenhoeve. De laatste Duitse eigenaar moest zijn bedrijf opgeven. In de communistische tijd bleef alleen een bouwval staan, die op wonderbaarlijke wijze de status van monument verwierf. Na 2004 werd het gerestaureerd, en anno 2023 ligt het er schitterend bij.

We hadden vanochtend alle tijd om ons hier wat in te verdiepen. Het regende urenlang onafgebroken. We besloten te wachten tot de ergste regen voorbij was.

Pas om half twaalf stapten we op de fiets. Via het monumentale en welvarende kuuroord Marianske Lazne en het schitterende klooster Tepla reden we door uitgestrekte bossen en landerijen. Het is een leeg land. De heuvels zien er lieflijk uit, maar reiken tot bijna 800 meter hoogte. Bij het klimmen doen ze gemeen pijn aan de benen.

Vorig jaar fietsen we door Frankrijk en Spanje, maar dit deel van Tsjechië voelt veel meer als buitenland. Voor de Duitsers vermoedelijk niet: ze zijn weer terug, als toeristen, en ongetwijfeld ook als eigenaren van vakantiewoningen. En je kunt overal in euro’s betalen, ook al de Tsjechische kroon de officiële munt.